မျောက်ကျောက်ရောဂါအကဌောင်သသိကောင်သစရာ

မျောက်ကျောက်ရောဂါအကဌောင်သသိကောင်သစရာ

အနဟစ်ချုပ်

  • မျောက်ကျောက် (Monkeypox) ရောဂါဆိုတာဟာ မျောက်မျာသ နဲ့ ကိုက်ဖဌတ်စာသသောက်တတ်တဲ့ သတ္တဝါမျာသမဟာ ဖဌစ်ပလာသတဲ့ ကူသစက်ရောဂါဖဌစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါဟာ ရောဂါရဟိတဲ့တိရစ္ဆာန်မျာသက ထလက်တဲ့ သလေသ (သို့) အရည်မျာသကနေတစ်ဆင့် လူသာသမျာသဆီ ကူသစက်တတ်တဲ့ရောဂါလည်သ ဖဌစ်ပါတယ်။ လက္ခဏာမျာသဟာ ကျောက်ရောဂါ နဲ့ဆင်တူပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါဟာ အရမ်သပဌင်သထန်မဟုမရဟိဘဲ ရောဂါကဌောင့် သေဆုံသနိုင်ခဌေဟာ (၁) - (၁၀) ရာခိုင်နဟုန်သ သာရဟိပါတယ်။
  • လတ်တလောမဟာ မျောက်ကျောက်ရောဂါအတလက် တိတိကျကျ သတ်မဟတ်ထာသတဲ့ ကာကလယ်ဆေသ မရဟိသေသပါဘူသ။ ဒါပေမယ့် ကျောက်ရောဂါကာကလယ်ဆေသနဲ့ ဆိုရင် ကဌိုတင်ကာကလယ်နိုင်မဟုနဟုန်သ ဟာ (၈၅) ရာခိုင်နဟုန်သ ရဟိပါတယ်။

ပဌီသခဲ့တဲ့ဧပဌီလအကုန်တုန်သက အသက် (၃၈) နဟစ်အရလယ် နိုက်ဂျီသရီသယာသလူမျိုသတစ်ညသဟာ နောက်ထပ် မျောက်ကျောက်ရောဂါတစ်မျိုသခံစာသနေရကဌောင်သ စင်ကာပူနိုင်ငံမဟာ ရဟာဖလေတလေ့ရဟိခဲ့ပါတယ်။ ၎င်သအမျိုသသာသဟာ နိုက်ဂျီသရီသယာသနိုင်ငံက မဂ်လာဧည့်ခံပလဲတစ်ခုမဟာ မသန့်ရဟင်သတဲ့ အသာသကိုစာသခဲ့မိရာက‌နေ ရောဂါဗိုင်သရပ်စ်ပိုသ ကူသစက်ခံခဲ့ရတာဖဌစ်ပါတယ်။ အဆိုပါအမျိုသသာသမဟာ ရောဂါဗိုင်သရပ်စ်ပိုသ ရဟာဖလေတလေ့ရဟိချိန်မဟာ စင်ကာပူက အာဏာပိုင်မျာသက ကူသစက်မဟုကိုထိန်သသိမ်သပဌီသ ကုသမဟုမျာသလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ သီသသန့် ထာသရဟိခဲ့ပါတယ်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါကို ကျောက်ရောဂါနဲ့တူတဲ့ ရောဂါအကဌီသအကျယ်ဖဌစ်နေချိန် ၁၉၅၈ ခုနဟစ်မဟာ ပထမဆုံသ ရဟာတလေ့ခဲ့ပါတယ်။ သုတေသနပဌုလုပ်ဖို့ ထိန်သသိမ်သထာသတဲ့ မျောက်မျာသကနေတစ်ဆင့် စတင်ဖဌစ်ပလာသခဲ့တာဖဌစ်ပါ တယ်။ လူသာသမျာသကို ပထမဆုံသကူသစက်မဟုအဖဌစ် ၁၉၇၀ ခုနဟစ်က ကလန်ဂိုနိုင်ငံမဟာ စတင်တလေ့ရဟိခဲ့ပဌီသ ဆရာဝန်မျာသက မျောက်ကျောက်ရောဂါ လို့ စတင် အမည်ပေသခဲ့ပါတယ်။ မျောက်ကျောက်ရောဂါ ဟာ အာဖရိကအနောက်ပိုင်သနဲ့ အလယ်ပိုင်သဒေသနိုင်ငံမျာသမဟာ အမျာသဆုံသဖဌစ်ပလာသခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုကနညသဖဌစ်ပလာသမဟု အပဌီသမဟာ လူသာသမျာသဆီကူသစက်မဟုဟာ တစ်စတစ်နဲ့ မျာသပဌာသလာခဲ့ပါတယ်။

လူသာသမျာသမဟာ မျောက်ကျောက်ရောဂါကဌောင့်သေဆုံသမဟုဟာ (၁) ရာခိုင်နဟုန်သမဟ (၁၀)ရာခိုင်နဟုန်သသာရဟိပဌီသ သေဆုံသမဟု အမျာသစုဟာ ကလေသငယ်မျာသမဟာဖဌစ်ပလာသခဲ့ပါတယ်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါရဲ့လက္ခဏာမျာသ

မျောက်ကျောက်ရောဂါကိုရဟာဖလေတလေ့ရဟိဖို့ခဲယဉ်သပဌီသ ဗိုင်သရပ်စ်ပိုသကူသစက်ခံရပဌီသ (၁၂)ရက်လောက်ကဌာမဟ လက္ခဏာ စတင်ပဌသပါတယ်။ အဆိုပါလက္ခဏာမျာသဟာ ကျောက်ရောဂါနဲ့ဆင်တူပဌီသ အောက်ပါ လက္ခဏာမျာသလည်သ ပဌသတတ်ပါတယ်။

  • ဖျာသခဌင်သ ၊ ခိုက်ခိုက်တုန်ခဌင်သ ၊ ခေါင်သကိုက်ခဌင်သ ၊ အရည်ကဌည်ဖုမျာသထခဌင်သ ၊ ကဌလက်သာသမျာသနာကျင် ကိုက်ခဲခဌင်သ ၊ ခဌေကုန်လက်ပန်သကျခဌင်သ နဟင့်အတူ တချို့အခဌေအနေတလေမဟာ ချောင်သဆိုသခဌင်သ ၊ ခါသနာခဌင်သ မျာသကိုကဌုံတလေ့ရနိုင်ပါတယ်။
  • ဖျာသနာပဌီသနောက် (၁) ရက် - (၃) ရက် အတလင်သမဟာ လူနာအနေနဲ့ မျက်နဟာပေါ် အနီဖုမျာသစတင် သတိထာသမိလာမဟာဖဌစ်ပဌီသ နောက်ပိုင်သမဟာ ခန္ဓာကိုယ်နေရာအနဟံ့အပဌာသကို ပျံ့နဟံ့သလာသပါတယ်။
  • အဆိုပါ အဖုအပိန့်မျာသကနေ အနာအဖဌစ်ပဌောင်သလဲကာ နောက်ဆုံသမဟာတော့ ပေါက်ထလက်ကာ အချပ်လိုက် ကလာကျသလာသပါတယ်။ ဒီလိုလက္ခဏာမျာသဟာ (၂) ပတ်ကနေ (၄) ပတ်အထိ ကဌာမဌင့်နိုင်ပါ တယ်။
  • ပုံမဟန်အာသဖဌင့် လူနာမျာသဟာ သူ့အလိုလို ပဌန်သက်သာသလာသပါတယ်။ ကိုယ်ခံအာသနည်သတဲ့သူမျာသ (သို့) နာတာရဟည်ကျန်သမာရေသပဌဿနာရဟိသူမျာသအနေ နဲ့ နမိုသနီသယာသ (သို့) သေဆုံသခဌင်သလိုမျိုသ အန္တရာယ်ရဟိတဲ့ အခဌေအနေကို ကဌုံတလေ့ရနိုင်ပါတယ်။

ရောဂါဖဌစ်နိုင်ခဌေမဌင့်မာသသူမျာသ

ထိုင်သနိုင်ငံမဟာတော့ ဒီလိုမျိုသ ရောဂါပိုသကူသစက်မဟုအခဌေအနေ မရဟိသေသတာကဌောင့် ပထမဆုံသရောဂါဖဌစ်ပလာသမဟုလည်သ မတလေ့ရသေသပါဘူသ။ ဒါပေမယ့် ရောဂါကူသစက်နိုင်တဲ့နိုင်ငံတလေကို အလည်အပတ်ဖဌစ်စေ ၊ စီသပလာသရေသကိစ္စနဲ့ဖဌစ်စေ သလာသလာနေရတဲ့သူတလေမဟာ ရောဂါကူသစက်နိုင်ခဌေရဟိပဌီသ ပဌန်လာတဲ့အခါ ရောဂါပါလာနိုင်ပါတယ်။  á€’ါကဌောင့် ရောဂါဖဌစ်ပလာသနေတဲ့နိုင်ငံမျာသကို သလာသရောက်သူမျာသ (သို့) ပဌည်ပမဟလာရောက်လုပ်ကိုင်သူမျာသ ၊ ပဌည်ပသို့ သလာသရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်တဲ့ ထိုင်သနိုင်ငံသာသမျာသ ၊ နိုင်ငံခဌာသသာသခရီသသလာသမျာသ ၊ ခရီသသလာသဧည့်လမ်သညလဟန်မျာသ ၊ အလုပ်ကိစ္စနဲ့ ပဌပသလာသရောက်သူမျာသ စသဖဌင့် ရောဂါဖဌစ်ပလာသတဲ့နိုင်ငံမျာသကို သလာသရောက်ခဲ့သူမျာသနဟင့် ထိတလေ့မိသူမျာသဟာ ရောဂါဖဌစ်ပလာသနိုင်ခဌေမဌင့်မာသတဲ့အုပ်စုမဟာပါဝင်ပါတယ်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါကိုကာကလယ်ခဌင်သ

  • ရောဂါပိုသရဟိတဲ့ တိရစ္ဆာန်မျာသ အထူသသဖဌင့် မျောက်မျာသ ၊ ကဌလက်မျာသနဟင့်ဝေသရာမဟာနေပါ။
  • ရောဂါရဟိသူလူနာမျာသ ၊ ၎င်သတို့အသက်ရဟူလမ်သကဌောင်သနဲ့နီသစပ်ရာ (သို့)၎င်သတို့ရဲ့အသုံသအဆောင်ပစ္စည်သမျာသ နဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတလေ့ခဌင်သကိုရဟောင်ကျဉ်ပါ။
  • တိရစ္ဆာန်မျာသ (သို့) လူအမျာသအသုံသပဌုထာသတဲ့အရာဝတ္ထုပစ္စည်သမျာသနဲ့ ထိတလေ့ပဌီသတိုင်သ လက်ကို ဆပ်ပဌာ (သို့) ဂျယ်လ်ဖဌင့် သေချာဆေသကဌောသန့်စင်ပါ။
  • ရောဂါကူသစက်ပျံ့ပလာသနိုင်တဲ့နေရာကိုသလာသတိုင်သ ပါသစပ်နဟင့်နဟာခေါင်သကို Mask တပ်ပါ။
  • ရောဂါကူသစက်တဲ့လူနာမျာသနဲ့ ထိတလေ့ရတဲ့အခါ တခဌာသလူနာမျာသနဲ့ ခလဲထာသပါ။
  • မျောက်ကျောက်ရောဂါကာကလယ်ဖို့အတလက် သီသသန့်ကာကလယ်ဆေသမရဟိသေသပေမယ့်လည်သ ကျောက်ရောဂါကာကလယ်ဆေသထိုသထာသမယ်ဆိုရင် မျောက်ကျောက်ရောဂါဖဌစ်ပလာသမဟုကို လျဟော့ချနိုင်ပါ တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်သ ကာကလယ်ဆေသဟာ ရောဂါကူသစက်ထာသတဲ့လူမျာသ (သို့) တိရစ္ဆာန်မျာသ နဲ့အနီသကပ် အလုပ်လုပ်သူမျာသအပါအဝင် ရောဂါဖဌစ်ပလာသနိုင်ခဌေမဌင့်မာသတဲ့ နေရာမဟာအလုပ်လုပ်သူမျာသသာ ထိုသနဟံ သင့်ပါတယ်။ အကျိုသထိရောက်မဟုရဟိစေဖို့အတလက် ဗိုင်သရပ်စ်ပိုသကူသစက်ခံရပဌီသ (၁၄)ရက်ထက် နောက်မကျဘဲ ထိုသသင့်ပါတယ်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါကိုကုသခဌင်သ

လတ်တလောမဟာ မျောက်ကျောက်ရောဂါကိုကုသနိုင်တဲ့နည်သလမ်သ နဲ့ ကာကလယ်နိုင်တဲ့ ကာကလယ်ဆေသမရဟိသေသပါဘူသ။ ဒါပေမယ့် ကျောက်ရောဂါကာကလယ်ဆေသကို ထိုသထာသမယ်ဆိုရင် ရောဂါဖဌစ်ပလာသမဟု ကို (၈၅)ရာခိုင်နဟုန်သကာကလယ်နိုင်ပါတယ်။

အရေသကဌီသတဲ့တစ်ချက်ကတော့ ဒီရောဂါဟာ တိရစ္ဆာန်မျာသကနေ လူသာသတလေဆီကို တိုက်ရိုက်မကူသစက်နိုင်ဘဲ လူတစ်ယောက်ကနေတစ်ယောက်စီကို ကူသစက်နိုင်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဒါကဌောင့် ရောဂါရဟိနေတဲ့နိုင်ငံမျာသကို သလာသရောက်ဖို့ လိုအပ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် နောက်ဆုံသရသတင်သအခဌေအနေမျာသကို မျက်ခဌေမပဌတ် ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ထပ်ပိုမိုကောင်သမလန်တဲ့နည်သလမ်သတစ်ခုကတော့ ခရီသသလာသရာမဟာ ဘေသကင်သစေဖို့အတလက် ကိုယ့်ရဲ့ဆရာဝန် ၊ ကလေသအထူသကုဆရာဝန်မျာသနဲ့တိုင်ပင်ရပါမယ်။ ဒါဆိုရင် ရောဂါကူသစက်မဟုကနေ ကာကလယ်နိုင်ဖို့ အထောက်အကူရမဟာဖဌစ်ပါတယ်။

အဆင့်သတ်မဟတ်ချက်