หัวใจวายขณะวิ่ง

ภาวะหัวใจวายขณะออกกำลังกาย หรือเหตุการณ์นัก วิ่งหัวใจวาย เป็นเหตุการณ์ที่ไม่มีท่านใดอยากให้เกิดขึ้น เพราะอาจส่งผลได้รุนแรง ถึงขั้นเสียชีวิตได้ถ้าได้รับความช่วยเหลือไม่ทัน

เราทุกคนทราบกันดีอยู่แล้วว่าการออกกำลังกายนั้น ทำให้สุขภาพดีขึ้น หัวใจแข็งแรงขึ้น แล้วทำไมเราถึงยังได้ข่าวเรื่อง นักวิ่งระยะไกลเกิดภาวะหัวใจวายระหว่างแข่งขันกันอยู่เรื่อยๆ ?

มีงานวิจัยที่เก็บข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้ในการแข่งขันมาราธอน และฮาล์ฟมาราธอนทั่วอเมริกาเป็นระยะเวลา 10 ปี ตั้งแต่ปี 2000-2010 พบว่ามีนักวิ่งที่เกิดภาวะหัวใจหยุดเต้น 59 คน จากทั้งหมด 11 ล้านคน คิดเป็นอัตราส่วน 1/184,000 แต่เมื่อลองเปรียบเทียบกับอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนในเมืองไทยที่อยู่ที่ประมาณ 1/10,000 ซึ่งสูงกว่าเกือบ 20 เท่าเลยนะครับ ผมว่าเหตุผลที่เราพบเห็นข่าวนักวิ่งเสียชีวิตระหว่างแข่งขันบ่อยขึ้นนั้น ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะปัจจุบันมีนักวิ่งเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมากครับ

ย้อนกลับมาที่งานวิจัยที่ทำการเก็บข้อมูลจากนักวิ่งที่มีภาวะหัวใจหยุดเต้นทั้งหมด 59 คน ซึ่งได้ผลสรุปดังนี้

• 40 คนเกิดอาการขณะวิ่งมาราธอน และอีก 19 คนเกิดอาการขณะวิ่งฮาล์ฟมาราธอน
• อายุเฉลี่ยอยู่ที่ 42 ปี
• ส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย (86%)
• มักจะเกิดอาการในช่วง ¼ ของระยะทางก่อนเข้าเส้นชัย
• มีอัตราการเสียชีวิตอยู่ที่ 71% หรือ 42 คนจากทั้งหมด
• สาเหตุของการเสียชีวิตส่วนใหญ่ก็คือ ภาวะผนังหัวใจหนาผิดปกติ ส่วนผู้ที่รอดชีวิตนั้นพบว่า สาเหตุหลักเกิดจากภาวะหัวใจขาดเลือด

สิ่งที่น่าสนใจก็คือ ถึงแม้อัตราการเสียชีวิตจะดูสูง (71%) แต่ก็ยังน้อยกว่าอัตราการเสียชีวิตจากภาวะหัวใจหยุดเต้นทั่วๆ ไป (ในชีวิตประจำวัน) ซึ่งอยู่ที่ 90% ทั้งนี้อาจจะเป็นเพราะว่าระบบการปฐมพยาบาลเบื้องต้นของการแข่งขัน ในอเมริกานั้นมีการเตรียมการ และมีประสิทธิภาพค่อนข้างสูง ความเห็นส่วนตัวของผมคิดว่าในบ้านเรา ถึงแม้การเตรียมความพร้อมจะยังไม่เทียบเท่าอเมริกา แต่ถ้าเพื่อนๆ พี่ๆ นักวิ่งช่วยกันแนะนำให้ผู้จัดการแข่งขัน เห็นถึงความสำคัญ ก็น่าจะเป็นประโยชน์ในอนาคตอย่างมากครับ เนื่องจากการ วิ่งหัวใจวาย เป็นเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นได้ เจ้าหน้าที่จึงควรเตรียมความพร้อมไว้เสมอ

สุดท้ายนี้ ถึงแม้ว่าอัตราการเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นนั้นจะไม่สูงมากก็ตาม แต่ถ้าเรารู้อาการแสดงของโรคที่เป็นสาเหตุ หลักเอาไว้ก่อน ก็น่าจะช่วยป้องกันได้ในระดับนึงครับ ท่านไหนที่เริ่มมีอาการ “เจ็บหน้าอก วิงเวียน เหมือนจะเป็นลม หรือหายใจไม่ออก” ทางที่ดีก็ควรที่จะชะลอความเร็ว หยุดวิ่ง และบอกคนรอบข้างไว้ก่อนนะครับ

วิ่งหัวใจวาย ช่วยเหลือเบื้องต้นอย่างไร

ส่วนท่านไหนที่เห็นเพื่อนนักวิ่งล้มลงไปขณะวิ่ง ขั้นตอนการช่วยเหลือเบื้องต้นก็คือ

1. ดูว่ารู้สึกตัวอยู่หรือไม่ โดยเขย่าที่ตัวเบาๆ
2. ถ้าไม่รู้สึกตัว ให้ตะโกนขอความช่วยเหลือจากคนรอบข้าง และแจ้งหน่วยปฐมพยาบาล หรือเรียกรถพยาบาล
3. เช็คชีพจรว่ายังเต้นอยู่หรือไม่ โดยใช้นิ้วแตะที่เส้นเลือดใหญ่ด้านข้างคอ (ถ้าไม่มั่นใจ ไม่ต้องคลำชีพจรก็ได้ครับ ให้เริ่มปั๊มหัวใจได้เลย ขอบคุณข้อมูลเพิ่มเติมจาก คุณ pachara pim gomez ครับ)
4. ถ้าไม่มีชีพจร ก็ปั๊มหัวใจได้เลยครับ โดยกดที่บริเวณกระดูกหน้าอก ประมาณ 100 ครั้งต่อนาที โดยไม่จำเป็นต้องผายปอดนะครับ

แค่นี้ก็สามารถช่วยเพิ่มโอกาสรอดชีวิตให้กับเพื่อนนักวิ่งด้วยกันได้มากแล้วครับ แต่ยังไงก็ขออย่าให้เจอเลยนะครับ