ไวรัส RSV ในผู้สูงอายุ ติดต่อได้ อันตรายไม่แพ้ในเด็ก

• โรคติดเชื้อไวรัส RSV ไม่มียารักษาโดยเฉพาะ เป็นการรักษาตามอาการ หากเกิดกับผู้สูงอายุจะมีอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าในเด็ก เนื่องจากผู้สูงอายุมักจะมีโรคประจำตัวร่วม  
• พบอัตราเสียชีวิตจากโรค RSV ในผู้ใหญ่ ประมาณ 12% ซึ่งมากกว่าเมื่อเทียบกับอัตราการตายในเด็กที่มีเพียง 0.12% เท่านั้น
• ปัจจุบัน มีวัคซีนป้องกันไวรัส RSV ใช้สำหรับกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันโรคทางเดินหายใจส่วนล่าง ที่มีสาเหตุมาจากเชื้อ RSV ในผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีอายุ 50 ถึง 59 ปี ที่มีความเสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV 

โรคติดเชื้อไวรัส RSV คือโรคติดเชื้อไวรัส RSV (Respiratory Syncytial Virus) ในระบบทางเดินหายใจทั้งส่วนบน (หลอดลม) และส่วนล่าง (ปอด) เป็นโรคติดต่อผ่านการหายใจเอาละอองเสมหะของผู้ป่วยที่ติดเชื้อ RSV1 เช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือสัมผัสสิ่งแวดล้อมที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่ง เช่น โต๊ะ เก้าอี้  

• เพราะเด็กมักมีการแพร่เชื้อจากการสัมผัสในโรงเรียน และนำเชื้อมาสู่คนในบ้าน รวมถึงผู้สูงอายุและผู้ปกครอง
• ผู้ใหญ่มีโอกาสติดเชื้อ RSV ที่มากกว่า แต่มักไม่ได้รับการวินิจฉัยโรค โดยส่วนใหญ่จะตรวจหาเชื้อไข้หวัดใหญ่ หรือ เชื้อโควิด-19 แทน
• โรค RSV ไม่มียารักษาโดยเฉพาะ เป็นการรักษาตามอาการ หากเกิดกับผู้สูงอายุ ทำให้ผู้สูงอายุมีอันตรายและมีอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าในเด็กเนื่องจากผู้สูงอายุมักจะมีโรคประจำตัวร่วม 
• พบอัตราการเสียชีวิตจากโรค RSV ในผู้ใหญ่ ประมาณ 12% ซึ่งมากกว่าเมื่อเทียบกับอัตราการเสียชีวิตในเด็ก ซึ่งอยู่ที่ 0.12% เท่านั้น

RSV เป็นโรคติดเชื้อที่สามารถติดต่อได้ทั่วไป จึงควรป้องกันอย่างเหมาะสม และฉีดวัคซีนในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง สามารถป้องกันได้โดยการหมั่นล้างมือบ่อย ๆ สวมหน้ากากอนามัย ไม่ใช้ของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น ไม่คลุกคลีกับผู้ป่วย เว้นระยะห่างระหว่างบุคคล และรับการฉีดวัคซีน RSV

อาการ จะเริ่มปรากฏให้เห็นภายใน 4-6 วัน โดยอาการต่างๆ อาจปรากฏเป็นระยะๆ แทนที่จะปรากฏพร้อมกันทั้งหมด เมื่อมีอาการแล้ว อาการต่างๆ จะคงอยู่ประมาณ 2-8 วัน โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะหายเป็นปกติภายใน 1-2 สัปดาห์ เว้นแต่จะมีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น

เนื่องจากการติดเชื้อ RSV มักมีอาการคล้ายไข้หวัด ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุจำนวนมากจึงไม่ได้เข้ารับการตรวจหรือไม่ทราบว่าตนเองติดเชื้อ อาการที่พบได้ คือ คัดจมูก น้ำมูกไหล  ไอ เจ็บคอ ไข้ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะเล็กน้อย โดยมักจะมีอาการรุนแรงในผู้สูงอายุมากกว่าในเด็ก

เมื่อผู้ใหญ่และผู้สูงวัยติดเชื้อ RSV อาจมีอาการ ดังต่อไปนี้

• เหนื่อยล้าหรืออ่อนแรงอย่างมาก
• ความอยากอาหารลดลง
• ไอเรื้อรัง
• หายใจมีเสียงหวีด หายใจถี่ 
• ผิว ริมฝีปากหรือเล็บเป็นสีน้ำเงิน
• มีการเปลี่ยนแปลงสภาพจิตใจกะทันหัน เช่น เพ้อ สับสน 

• โรคปอดอักเสบ หรือโรคปอดบวม
• โรคหลอดลมอักเสบเฉียบพลัน
• หลอดลมฝอยอักเสบ
• อาการป่วยที่เป็นอยู่แย่ลง เช่น หอบหืด หัวใจล้มเหลว หรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) 
• ภาวะหายใจล้มเหลว 

• ผู้ที่มีอายุเกิน 60 ปี
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคหอบหืด
• ผู้ที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวหรือ โรคหัวใจบางประเภท

*ความเสี่ยงของการติดเชื้อไวรัส RSV ที่รุนแรงในผู้ใหญ่จะเพิ่มขึ้นตามอายุ โดยอัตราการเข้ารักษาในโรงพยาบาลสูงสุดอยู่ในกลุ่มผู้ที่มีอายุ 75 ปีขึ้นไป

ปัจจุบันโรคติดเชื้อไวรัส RSV ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ยังไม่มีการรักษาเฉพาะ หากติดเชื้อ RSV แพทย์จะรักษาตามอาการ ซึ่งหากมีอาการไม่รุนแรงแนะนำให้พักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำให้มาก อาจต้องได้รับยาพ่นเพื่อละลายเสมหะ รับประทานยาตามแพทย์สั่ง หากมีโรคประจำตัว เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง หรือโรคหอบหืด ควรได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์ 

สำหรับวัคซีนป้องกันไวรัส RSV ในผู้ใหญ่ จะช่วยให้อาการรุนแรงของโรคลดลง และไม่ให้เกิดการติดเชื้อ RSV ที่รุนแรง และเนื่องด้วยยังไม่มียารักษาเฉพาะโรค การป้องกันด้วยวัคซีนจึงมีความสำคัญและลดความเสี่ยงให้ผู้ป่วย  โดยเฉพาะผู้ป่วยกลุ่มที่มีโรคทางเดินหายใจ เช่น โรคหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคเรื้อรังอื่นๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคไต 

วัคซีนป้องกันไวรัส RSV ในปัจจุบันที่ได้รับการขึ้นทะเบียนในประเทศไทย คือ Adjuvanted RSV vaccine ใช้สำหรับกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันโรคทางเดินหายใจส่วนล่าง ที่มีสาเหตุมาจากเชื้อ RSV สำหรับ

• ผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่มีอายุ 50 ถึง 59 ปี ที่มีความเสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV เช่น หอบหืด โรคถุงลมโป่งพอง COPD (Chronic obstructive pulmonary disease) โรคเบาหวาน โรคไต โรคหัวใจ

โดยวัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคทางเดินหายใจส่วนล่าง 94.6% ในกลุ่มผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ RSV รุนแรง